Ayet Ve Hadislerler Amentü Şerhi - Ömer Reha Arıkan
Bir müslümanın ilk görevi dinini doğru bir şekilde öğrenmektir. İman esaslarını, İslâm'ın şartlarını, Cenâbı Hakk'ın emir ve yasaklarını öğrenmek erkek veya kadın her müslümana farzdır. Hadisi şerif te şöyle buyurulmuştur:
"İlim öğrenmek, erkek ve kadın her Müslümana farzdır." (İbn Mâce; Mukaddime, 17; Beyhaki, Şuabu'lIman, 1663; K. Üstün, Ellidört Farz Şerhi, s. 458) Burada "İlim" ile kasdedilen hiç şüphesiz ki öncelikle dînî ilimlerdir, islâm'a göre dînî ihtiyaçlara cevap verecek derecede ilim öğrenmek farzı ayndır, yâni her mükellef kadın ve erkeğin asgari olarak bunları öğrenmesi zorunludur. Öncelikle öğrenilmesi gereken ilimler ise itikad (inanç) esasları, helalharam bilgileri, farzlar, vacipler ve sünnetlerdir. Her mümin bunları doğru kaynaklardan öğrenip düzgün bir itikad sahibi olmakla mükelleftir, bunları bilmemek mazeret teşkil etmez. İkinci bin yılın müceddidi, büyük velî ve âlim İmam Rabbani hz.leri Mektubât isimli eserinde şöyle buyurmaktadır: "Akıl ve baliğ olan her erkeğin ve kadının birinci vazifesi, Ehli Sünnet âlimlerinin yazdıkları akâid bilgilerini (inanç esaslarını) öğrenmek ve bunlara uygun olarak inanmaktır. Allahu Teâlâ o büyük âlimlerin çalışmalanna bol bol sevab versin! Kıyamette cehennem azabından kurtulmak, onların bildirdiklerine inanmaya bağlıdır. Cehennemden kurtulacak olanlar yalnız bunların yolunda gidenlerdir...
İtikadı (inancı) düzelttikten sonra helal, haram, farz, vâcib. sünnet, mendûb, mekruh olan şeyleri de fıkıh kitaplarından öğrenmek ve bunların gereğine göre amel etmek lâzımdır... Allah korusun, itikad edecek şeylerde bir sarsıntı olursa,
kıyâmetde Cehennemden hiç kurtulmak olmaz, itikad doğru olup da, amellerde gevşeklik olursa, tevbe ile ve belki tevbesizde affolunabilir. Eğer afv olunmazsa, cehenneme girse bile, sonunda yine kurtulur." (193'üncü Mektup)
İşte bu bakımdan İslam İnanç esaslarını inceleyen Akaid ilmi, diğer İslami ilimler arasında "ümmü'lulûm" (ilimlerin anası) olarak kabul edilir. Çünkü, bozuk bir itikad ile yapılan İbadetler makbul olmaz. Herşeyden önce itikadın doğru olması
lazımdır. İmam Rabbani hz.leri bu konuda yine şunları söylemektedir:
"İtikada dair olan işler dinin esası ve İslam'ın zaruri işlerindendir. İtikadı yitiren, necat (kurtuluş) ehli olmaz; âhiret azabından halâsı da onun için tasavvur edilemez. (429. Mektup) İtikad düzeltilmelidir ki, uhrevi felah (âhiret mutluluğu), ebedi necat (kurtuluş) tasavvur edile. Kötü itikad ki, ehli sünnet inançlarına muhalefettir, öldürücü zehir durumundadır ve ebedi ölüme, sonsuz azaba götürür." Medya ve internet yoluyla her türlü bozuk neşriyatın açıkça yapıldığı günümüzde, yüce dinimizin esaslarını doğru (ehli sünnet) kaynaklardan öğrenmek hususu çok daha fazla önem kazanmıştır. Çünkü bunlar öğrenilmedikçe de imanı elde tutmak, müslümanlığı muhafaza etmek çok güçtür. Hadisi şerifte şöyle buyurulmuştur: "ileride fitne olacak. O zaman kişi sabahleyin mümin olarak kalkacak, akşama kâfir olmuş bir halde girecek, ancak Allah'ın ilimle ihya ettiği kimseler müstesna." (Râmuzü'lEhâdis, 3722) Hadisi şerifte belirtildiği üzere, kişi küfre düşme tehlikesini ancak İslam dinini Ehli Sünnet kaynaklarından öğrenip tatbik etmekle bertaraf edebilir. Kitabın son (sekizinci) bölümü olan "Elfâzı Küfr (Küfür Sözleri) ve İrtidâd Risalesi" de yine bu amaca hizmet için ilave edilmiştir. Çünkü, başka bir hadisi şerifte şöyle buyurulmuştur: "Kul düşünmeden Allah'ın hoşlanmadığı öyle bir söz söyler ki, bununla Cehenneme düşer." (Buhârî) Onun için, ağzımızdan çıkacak sözlere çok dikkat etmemiz lâzımdır. Eğer bir müslümanın ağzından küfür sözleri çıkarsa, hemen tevbe edip imanını yenilemesi gerekir. Bu tehlikeye düşmemek için, küfür sözlerinin neler olduğunun da bilinmesi gerekir. İşte, İncelediğiniz kitap bu düşüncelerle hazırlanmıştır. Kitapta, itikadi ve ameli konulardaki imamlarımız İmamı Azam Ebû Hanife hz.leri ve İmamı Mâtüridi başta gelmek üzere, İmam
Rabbani, İmam Gazali, Muhyiddini Arabi, Muhammed Nur'ül Arabi, Ahmed Ziyaüddin Gümüşhanevi, İmam Birgivi, Hz. Mevlânâ, H. Şemsi Ergüneş, Bediüzzaman Said Nursi gibi ulemâ ve din büyüklerimizin görüşleri esas alınmış, kişisel görüşlerden özellikle kaçınılmıştır. Ayeti kerîmelerin yorumlarında ise Rûhu'lFurkân ve Rûhu'lBeyân başta gelmek üzere Beydâvi, Fahreddin Râzi, İbni Kesîr, Ebussuud gibi muteber tefsirlerden istifade edilmiştir. Bu bakımdan, kitap bu ehli sünnet büyüklerimizin eserlerinin özetlerinden oluşan bir derleme mahiyetindedir. Bunlara ilaveten, çok değerli büyüğümüz ve üstâzım Sn Muhiddin Ergüneş beyefendi de ileri yaşına rağmen basım öncesinde yapılan birkaç ufak düzenleme hariç büyük bir özveri ile kitabı satır satır okuyarak gerekli tashihatları yapmıştır. Şayet kendisinin teşvik ve himmetleri olmasaydı, bu kitabın ortaya çıkamayacağını da belirtmek isterim. Kendisine sonsuz şükran ve minnetlerimi arzederim. Keza, bizleri küçük yaşlardan itibaren dînî terbiye ve tasavvuf kültürü ile yetiştiren babam Kemaleddin Bey'i de rahmetle anıyorum, mekânı Cennet olsun... Amacımız, sadece hizmettir. Tevfîk ve hidâyet, yüce
Mevlâ'dandır...
Ömer Reha Arıkkan
Şa'bân 1439 (Mayıs 2018)
İstanbul